ქართული წყაროთმცოდნეობა XIX/XX 2017/2018 - PDF

Georgian Source-Studies XIX/XX 2017/2018 - PDF

    შინაარსი
CONTENTS

რედაქტორებისაგან .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 
EDITORIAL
სტატიები . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
PAPERS
ქართლის (იბერიის) პირველ ქრისტიან მეფეთა დინასტიური პრობლემები
ამიანე მარცელინისა და ქართული წყაროების მიხედვით. . . . . .. . . . . . 15
გივი ბოლქვაძე
Dynastic Problems of the First Christian Kings of Kartli (Iberia)
according to Ammianus Marcellinus and Georgian Sources
Givi Bolkvadze
სამი ყრმისა და იონა წინასწარმეტყველის ბიბლიური პარადიგმები ჰიმნოგრაფიაში (ძლისპირებში) . 26
ლამზირა ბუბუტეიშვილი
Biblical Paradigms of Three Holy Children and Jonah the Prophet in Hymnography (Hirmoses)
Lamzira Bubuteishvili
დასავლეთ საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის და
ეთნო-პოლიტიკური ისტორიის საკითხები (I-V საუკუნეები) .. . . .  . . . . . 34
პაპუნა გაბისონია
Issues of Historical Geography and Ethno-Political History of Western Georgia (1st -5th centuries)
Papuna Gabisonia
მეოცე საუკუნის სამოცდაათიან წლებში ქართველ დისიდენტთა მიერ
ე.წ.თურქი მესხების საქართველოში რეპატრიაციის საკითხის ხედვა .. .  . . . 44
ალექსანდრა გრიჟლაკი
The Issue of Meskhetian Turks Repatriation to Georgia in the Eyes of Georgian Dissidents in 1970s
Aleksandra Gryźlak
საქართელოს ისტორიული განვითარება მეჩვიდმეტე საუკუნის ორმოციანი წლებიდან მეთვრამეტე
საუკუნის ოთხმოციან წლებამდე: პოლიტიკური და ეკონომიკური ვითარების მოკლე მიმოხილვა . . 53
ზურაბ თარგამაძე
Historical Development of Georgia from 1640s until the 1780s:
Brief Overview of Political and Economical Life
Zurab Targamadze
რუსული საეკლესიო პოლიტიკა და მიხეილ თამარაშვილის ბრძოლა ქართული იდენტობისათვის .. 65
დავით თინიკაშვილი
Russian Ecclestiastical Policy and Michael Tamarshvili’s Struggle for Georgian Identity
David Tinikashvili
სეფევიდური ირანის სომეხი ქვეშევდომების უფლება–მოვალეობანი
მეჩვიდმეტე-მეთვრამეტე საუკუნეებში .. . . . . . . . . . .  . . . . 80
ქრისტინე კოსტიკიანი
The Rights and Duties of Armenian Subjects of Safavid Iran in 17th -18th Centuries
Kristine Kostikyan
კონფესიურობის საკითხი „წმიდა დავით გარეჯელის ცხოვრებაში“ .. .  . 86
გოჩა კუჭუხიძე
მამა მიქაელი (მიხეილ ხუციშვილი)
Issue of Confession in “Life of Saint David Garejeli”
Gocha Kuchukhidze
Father Michael (Mikheil Khutsishvili)
მამული, მამულიშვილობა, იდენტობა იაკობ გოგებაშვილის პუბლიცისტური წერილების მიხედვით .. 94
ქეთევან მანია
Fatherland, Patriotism, Identity according to Iakob Gogebashvili’s Publicistic Letters
Ketevan Mania
შეიარაღების ერთი ნიმუში შუა საუკუნეების ქართულ ქრისტიანულ იკონოგრაფიაში .. . . . 103
ზურაბ მაღრაძე
One Example of Weapon in Georgian Middle Ages Christian Iconography
Zurab Maghradze
ხალხური და სასულიერო მმართველობის ისტორიის საკითხები განვითარებული და
გვიანი შუა საუკუნეების სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში: ხუცეცი .. . . . . . . . 129
ბექა მგელაძე
The Meaning of Term khutsetsi in South-West Georgia in High and Late Middle Ages
Beka Mgeladze
ლაზების ეთნიკური იდენტობის საკითხისათვის .. . . . . . . . . . . . . . . . 136
ნუგზარ მგელაძე
For the Issue of Ethnic Identity of Lazi
Nugzar Mgeladze
იმერეთის სამეფოს საკითხი ქუჩუკ-კაინარჯის საზავო ხელშეკრულებაში .. . . . .. 144
დავით მერკვილაძე
The Issue of Imereti Kingdom in the Treaty of Küçük Kaynarca
David Merkviladze
ს. ბურნაშევის შრომები როგორც საისტორიო წყარო სამხრეთ კავკასიის ისტორიისათვის ..  151
დავით მერკვილაძე
გოჰარ მხითარიანი
S. Burnashev’s Compositions as the Source for the History of the South Caucasus Region
David Merkviladze
Gohar Mkhitaryan
საბა და ერასტი ორბელიანებისთვის ირანიდან გაგზავნილი სამძიმრის
წერილის ავტორის – გიორგი მდივნის ვინაობის დადგენისათვის .. . . . . . . . . . 156
ლადო მირიანაშვილი
On Identification of Giorgi Mdivani, Author of a Condolence Letter Sent by Him
from Iran to Saba and Erasti Orbelianies
Lado Mirianashvili
მნიშვნელოვანი ავღანური წყარო გიორგი XI-ს შესახებ .. . . . . . . . . . . .  . 162
ალექსანდრე მიქაბერიძე
კახა კვაშილავა
An Important Afghan Source about King Giorgi XI
Alexander Mikaberidze
Kakha Kvashilava
სამუელ გმელინის მოგზაურობის ჩანაწერები როგორც წყარო ამიერკავკასიის ისტორიისათვის .. . 170
გოჰარ მხითარიანი
Samuel Gmelin’s Itineraries as the Source of the History of the Eastern Transcaucasia
Gohar Mkhitaryan
ნაპოლეონის ემისრების ცნობები აბას მირზას ლაშქრის შესახებ
რუსეთ-სპარსეთის პირველი ომის (1804-1813) დროს .. . . . . . . . . . . . . . .. . 173
ირინე ნაჭყებია
Information by Napoleon’s Emissaries About Abbas Mirza’s Army during the First Russo-Persian War (1804-1813)
Irine Natchkebia
საარქივო მასალების ტექსტოლოგიური კვლევა ციფრულ ეპოქაში .. . . . . . . . . . 182
მაია ნინიძე
მაია ჯანგიძე
Textual Study of Archival Materials in the Digital Era
Maia Ninidze
Maia Jangidze
ნადირობის ფენომენოლოგია „ვეფხიტყაოსანში“ და მონღოლთა ეპოქა
(პოეტური ტექსტის ისტორიულ-წყაროთმცოდნეობითი რეცეპციები) .. . . . . .  189
ნიკოლოზ სანებლიძე
The Phenomenology of Hunting of „The Knight in Tiger’s Skin“ and the Era of the Mongols
(Historical and Source-Critical Receptions of Poetic Text)
Nikoloz Saneblidze
მატენადარანში დაცული დოკუმენტები სომეხთა გენოციდის შესახებ .. . . . . . . . . 201
ვერა საჰაკიანი
The Documents of Matenadaran on the Armenian Genocide
Vera Sahakyan
შავბატკნიან და თეთრბატკნიან თურქმანთა ლაშქრობები საქართველოში .. . . . . . . . 204
აბდურაჰმან სეჩქინი
The Aq Qoyunlu and Qara Qoyunlu of Turkmen in Georgia
Abdurrahman Sechqin
დრო როგორც კვლევითი კატეგორია მემუარული წყაროების სანდოობის დადგენისას.
ზოგი შენიშვნა მეცხრამეტე საუკუნის მემუარებთან დაკავშირებით .. . . . . . . . . . . . 211
იოლანტა სიკორსკა–კულეშა
Time as a Research Category in the Criticism of the Reliability of a Memoir Source.
Some Notes on 19th-century Memoirs
Jolanta Sikorska–Kulesza
ნიკოლოზ გულაბერიძის მოღვაწეობა ათონის მთასა და იერუსალიმის ჯვარის მონასტერში .. .218
ნესტან სულავა
Nikoloz Gulaberisdze’s Activities on Mt. Athos and at Cross Monastery in Jerusalem
Nestan Sulava
ქართული წარმართული პანთეონის კვლევისათვის .. . . . . . . . . . . . . . . . . 223
მაია ქუთათელაძე
For the Study of Georgian Paganism
Maia Kutateladze
მიქელ თამარაშვილი – ქართველთა შორის კათოლიკობის ისტორიკოსი .. . . . . . .. 230
მერაბ ღაღანიძე
Michael Tamarashvili, a Historian of Catholicism among Georgians
Merab Ghaghanidze
„დისწული მუჰმად ცუდ სახელისა მოციქულისა“ და წყაროები დავით და კონსტანტინეს წამების შესახებ .. . . 244
დავით ჩიქოვანი
“Nephew of the False Prophet Muhmmad” and Sources of the Martyrdom of David and Constantine
David Chikovani
ქართლში ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადების ისტორიის უცნობი დეტალები.
პეროჟავრ სივნიელი .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. 248
მარიამ ჩხარტიშვილი
Some Unknown Facts of Christianity Adoption in Kartli Kingdom. Perozhavr of Sivnieti
Mariam Chkhartishvili
ქართლის (იბერიის) მეფე-ერისთავთა დინასტიური წარმომავლობა
(პირველწყაროს ლიტერატურული მოდელი – ფიქციიდან არაფიქციისკენ) .. . . . . . . 266
ვლადიმერ ჭელიძე
The Dynastic Belonging of Kings and Dukes of Kartli (Iberia)
Literary Model of the Primary Source – from Fiction to Non-Fiction
Vladimer Chelidze
ფრანკი მოქარავნეები საქართველოში. მეთერთმეტე საუკუნე .. . . . . . . . . . . . . 276
ნიკა ხოფერია
Frankish Mercenaries in Georgia. Eleventh Century
Nika Khoperia
მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარში ტიგროსის ზემო წელში მიმდინარე
ზოგიერთი არქეოლოგიური კვლევის ზოგადი მიმოხილვა .. . . . . . . . . . . . . .. 285
ჰარუთიუნ ხუდანიანი
An Outline of Some Archaeological Studies of the Second Half of the 20th
Century in the Upper Tigris Region (General Overview)
Harutyun Khudanyan
ჟურნალ “National Geographic”-ის ორი სტატია საქართველოს შესახებ
(1918 წლის ოქტომბრის და 1919 წლის ნოემბრის ნომრები) .. . . . . . . . . . .  290
პავლე ჯაგუნავა
Two Articles on Georgia in “National Geographic”. Issues of 1918 (October) and 1919 (November)
Pavle Jagunava
საერთაშორისო პრეზენტაცია .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . 297
INTERNATIONAL PRESENTATION
დავით აღმაშენებელი შუა საუკუნეებისა და თანამედროვე ნარატივებში .. . . . . . .. 299
მარიამ ჩხარტიშვილი
სოფიო ქადაგიშვილი
David the Builder in Medieval and Modern Narratives
Mariam Chkhartishvili
Sopio Kadagishvili
თვალსაზრისი .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
STANDPOINT
გამოხმაურება წინანდლის პრემიის 2018 წლის დაჯილდოებაზე .. . . . . . . . . . 307
ზურაბ თარგამაძე
Notes on Tsinandali Award of 2018
Zurab Targamadze
პოლემიკა .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  315
POLEMICS
„სომეხი ხალხის ისტორიის“ ქართული გამოცემის შესახებ .. . . . . . . . . . 317
დავით მერკვილაძე
About Georgian Edition of “The History of Armenian People”
David Merkviladze
რას აღნიშნავს შუა საუკუნეების ქართულ მონეტებზე გამოსახული ოთხწერტილიანი ჯვარი? ..  325
ლადო მირიანაშვილი
What does the Cross with Four Dots Found on Georgian Medieval Coins Depict?
Lado Mirianashvili
წიგნების მიმოხილვა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
BOOK REVIEWS
ზოგი მოსაზრება მარიამ ჩხარტიშვილის ახლახან გამოცემულ მონოგრაფიის
„საქართველო III-V საუკუნეებში. ხოსროვანთა სამეფო სახლის ისტორია“
(გამომცემლობა „ნეკერი“, 2018, 303 გვ.,ISBN 978-9941-457-96-8 ) თაობაზე. .. . . . .  331
გიული ალასანია
Some Notes on Mariam Chkhartishvili’s Recent Monograph “Georgia in 3rd- 5th centuries.
History of the Royal Family of Chosroids” (Nekeri Publishing, Tbilisi, 2018, 303 pp., ISBN 978-9941-457-96-8).
Giuli Alasania
ლავრენტი ჯანიაშვილის წიგნი „ოსთა საკითხი ყაზბეგის რეგიონში“,
თბილისი, გამომცემლობა „მწიგნობარი“, 2017, 186 გვ. .. . . . . . . . . . . . . . 333
გიორგი მამარდაშვილი
Lavrenti Janiashvili. The Question Ossetians in Kazbegi Region.
Publishing House “Mtsignobari”, Tbilisi, 2017, 186 pp.
Giorgi Mamardashvili
ბაქოში გამოცემული წიგნისათვის – „XVIII საუკუნის კავკასია რუსეთის საიდუმლო აგენტის თვალით“ .. . . . . . 336
დავით მერკვილაძე
About the Book Published in Baku “The Eighteenth Century Caucasus through the Eyes of a Russian Secret Agent”
David Merkviladze
ფათჰი ჰაბაშის „ისტორიის ფურცელი“ .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
მარიამ ჩხარტიშვილი
ლევან ჩხარტიშვილი
“The History Page” by Fathi Habashi
Mariam Chkhartishvili
Levan Chkhartishvili
გვიანანტიკური პერიოდის ქართლის სამეფო სახლის ამბები
(ახალი ქართველოლოგიური კვლევა-ძიების კვალდაკვალ) .. . . . . . . . . . . . . 345
ვლადიმერ ჭელიძე
მარიამ (მაია) ნინიძე
Royal House of Kartli in Late Antiquity (Analyzing the Recent Research in Field of Georgian Studies)
Vladimer Chelidze
Mariam (Maia) Ninidze
მოდის ისტორია: ტანისამოსი, სიმბოლოები, კომუნიკაცია .. . . . . . . . . . . . .  . 354
სოფიო ქადაგიშვილი
Fashion through History: Costumes, Symbols, Communication
Sopio Kadagishvili
ისტორია, მეხსიერება, მიძღვნა .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
სოფიო ქადაგიშვილი
Histoire, Mémoire et Devotion
Sopio Kadagishvili
აკვიატებული რწმენების დინამიკა და პოლიტიკა მეთვრამეტე საუკუნიდან ოცდამეერთე საუკუნემდე .. 356
სოფიო ქადაგიშვილი
Dynamics and Policies of Prejudice from the Eighteenth to the Twenty-First Century
Sopio Kadagishvili
ახალი „ქართლის ცხოვრება“, ვახტანგისეული რედაქცია, ტ. I, ტექსტი გამოსაცემად მოამზადა,
შესავალი, შენიშვნები და საძიებლები დაურთო გონელი არახამიამ, თბილისი, 2017, 332 გვ. .. . . 357
ქეთევან ქუთათელაძე
“New” Kartlis Tskhovreba The Version Edited By King Vakhtang. Vol. 1. The critically established text,
introduction, notes and appendix by Goneli Arakhamia, Tbilisi, 2017, 332 pp.
Ketevan Kutateladze
ცნობილი ბულგარელი მეცნიერის ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სტატიების კრებული.
Laudator Temporis Acti. Studia in Memoriam Ioannis A. Božilov .. . . . . . . . . . . . .. 359
მარიამ ჩხარტიშვილი
The Collection of Research Papers in Memoriam of Eminent Bulgarian Academic.
Laudator Temporis Acti. Studia in Memoriam Ioannis A. Božilov
Mariam Chkhartishvili
ქრონიკა .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
CHRONICLE
პროექტის „ქართველთა კოლექტიური მეხსიერების ხატები ეროვნული
სახელმძღვანელოების მიხედვით“ წინასწარი შედეგების პრეზენტაცია .. . . . . . . . 363
სოფიო ქადაგიშვილი
Project presentation: “Images of Collective Memory of Georgians according to Textbooks in National History”
Sopio Kadagishvili
საერთაშორისო ინტერდისციპლინური კონფერენცია „ქრისტიანობიდან და ისლამიზაციიდან
(ჰეტერო) ევროპეიზაციამდე. ტრანსფორმაციები და კულტურულ-ისტორიული მემკვიდრეობა
ევროპულ მარგინალიებზე“ .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 367
სოფიო ქადაგიშვილი
International Interdisciplinary Conference „From Christianisations and Islamisations to (Hetero)
Europeanisations: Transformations of Cultural-Historical Heritage on the European Margins“
Sopio Kadagishvili
ჟურნალ „ქართული წყაროთმცოდნეობის“ XVII–XVIII გაერთიანებული ტომების პრეზენტაცია .. . 369
რუსუდანი ჭოლიკაური
Presentation of Scientific Journal „Georgian Source-Studies“ (volumes XVII-XVIII)
Rusudani Tcholikauri
საერთაშორისო კონფერენცია „აკვიატებული რწმენების დინამიკა და პოლიტიკა მეთვრამეტე
საუკუნიდან ოცდამეერთე საუკუნემდე“, რომი, 23-24 ივნისი, 2016 .. . . . . . . . . .  . 373
ეთერ ცერცვაძე
International conference „Dynamics and Policies of Prejudice from the Eighteenth to the
Twenty-First Centuries“, Rome, June 23-24, 2016
Eter Tsertsvadze
ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი 60 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
მანუჩარ გუნცაძე
Georgian National Centre of Manuscripts 60
Manuchar Guntsadze
ბიზანტიოლოგთა საერთაშორისო ასოციაციის 23–ე კონგრესი .. . . . . . . . . .. . 384
გიორგი მაჭარაშვილი
23rd International Congress of Byzantine Studies
Giorgi Macharashvili
საერთაშორისო სიმპოზიუმი „წმინდა ანთიმოზ ივერიელი (†1716) ევროპული და
კავკასიური კულტურა და სულიერება XVII საუკუნის ბოლოსა და XVIII საუკუნის დასაწყისში“ ... 387
ზურაბ თარგამაძე
International Symposium “St. Antim the Iberian (†1716). The European and Caucasian Culture and
Spirituality from Late 17th Century and Early 18th Century”
Zurab Targamadze
II საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია
„აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთის ისტორია და სიძველენი“ .. . . . . . . . . . . . 391
ზურაბ თარგამაძე
2nd International Scientific Conference “History and Antiquities of the Highlands of Eastern Georgia”
Zurab Targamadze
საერთაშორისო კონფერენცია „წყაროთმცოდნეობითი და ისტორიოგრაფიული კვლევები“ .. . . 393
მარიამ ჩხარტიშვილი
სოფიო ქადაგიშვილი
International Conference“Research in Source-Studies and Historiography”
Mariam Chkhartishvili
Sopio Kadagishvili
პოლონეთ-საქართველოს ისტორიკოსთა საერთაშორისო კომისია .. . . . . . . . . . . .. 404
დავით ყოლბაია
ოთარ ჯანელიძე
International Commission of Polish-Georgian Historians
David Kolbaia
Otar Janelidze
„როგორ დავწეროთ ისტორია“ – წიგნის პრეზენტაცია .. . . . . . . . . . . . . . . . . 410
სოფიო ქადაგიშვილი
“Making History” – Book Presentation
Sopio Kadagishvili
ჰუმანიტარ ახალგაზრდა მეცნიერთა I საერთაშორისო სიმპოზიუმი .. . . . . . . . . . .. 415
სოფიო ქადაგიშვილი
I International Symposium of Young Scholars in Humanities
Sopio Kadagishvili
გიორგი ჭეიშვილის მონოგრაფიის „ქუეყანა ანისისა“ პრეზენტაცია .. . . . . . . . . . .. 417
ეკა კვაჭანტირაძე
Presentation of Giorgi Tcheishvili’s Monograph „History and Historical Geography of Ani”
Eka Kvachantiradze
ზურაბ თარგამაძის მონოგრაფიის „ქართველთა თვითცნობიერება:
ისტორიული ასპექტები (XVIII საუკუნე)“ პრეზენტაცია .. . . . . . . . . . . . . . . . 420
სოფიო ქადაგიშვილი
Presentation of Zurab Targamadze’s Monograph “Georgian Identity: Historical Aspects (18th Century)”.
Sopio Kadagishvili
პროექტის შედეგების პრეზენტაცია ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტში .. . . . . . 425
ნინო ღამბაშიძე
Presentation of the Results of Research Project at the Institute of History and Ethnology
Nino Gambashidze
საერთაშორისო სამეცნიერო ფორუმი „საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის გახსენება
100 წლის შემდეგ: მოდელი ევროპისთვის“? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
ირაკლი ირემაძე
“Remembering the Georgian Democratic Republic 100 Years On: A Model for Europe“?
Irakli Iremadze
„პონტოელი ბერძნები აჭარაში წარსული და თანამედროვეობა“ – წიგნის პრეზენტაცია .. . . . 431
ზურაბ თარგამაძე
„Pontic Greeks in Ajara: Past and Present“ – Book Presentation
Zurab Targamadze
ხსოვნა .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . 435
IN MEMORIAM
მარიამ ლორთქიფანიძის გახსენება .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 437
In Memoriam: Mariam Lordkipanidze
ვალმოხდილი! .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
შალვა გლოველი
Deserved!
Shalva Gloveli
მაგალითი და უდიდესი ავტორიტეტი .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
როზეტა გუჯეჯიანი
Example and Great Authority
Rozeta Gujejiani
ისტორიკოსთა მეტრი .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . 442
გურამ ლეგაშვილი
Meter of Historians
Guram Legashvili
ჩემი და ჩემი მასწავლებლების მასწავლებელი .. . . . . . . . . . . . . . . . 444
სოფიო ქადაგიშვილი
My Teacher and Teacher of my Teachers
Sopio Kadagishvili
რევაზ კიკნაძის 95 წლისთავის გამო .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 445
On 95th Anniversary of the Birth of Revaz Kiknadze
მეცნიერის ღვაწლი .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
გიული ალასანია
Contribution of the Scholar
Giuli Alasania
რუსუდან ჯანაშიას გახსენება .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
Recalling Rusudan Janashia
ღირსეული და კეთილშობილი .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .450
ამირან ბასილაშვილი
Worthy and Noble
Amiran Basilashvili
გზამკვლევი ავტორთათვის .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451